Branch

Te Kabwarabwara ni Katei ao Ana Kawai n te Botaki

Te botaki ae Branch International Financial Services Limited bon te botaki n karekea bita ni kawai n ataei ae mwakuri n te iteuanne n te aonnaba nako. E bon tabuaki n te mweengabwai ae Mauritius, ao e bon kakabwaiaki n ana waaki nako n aia mweengabwai ae Kenya, Nigeria, Tanzania, India, Mexico, ao Philippines. E bon reke ana kabeteman ni kawai nako n te waaki aei mai Branch ae e aki noraaki bwa e mwakuri i Kiribati n te tai aei. E aonga ni kawai nako ni kauringaki bwa te kabwarabwara nako n te kairoro n te botaki aei bon bwaai n aki reirei n teimatoa ni kaineti ma ana waaki Branch i Kiribati.

E bon kateaki te botaki aei n te ririki 2015 irouia Matt Flannery ao Daniel Szlapka, ao e bon kairaki n aia nano n aki toki aia botaki n atibu ni mwananga n te aonnaba nako n aron Andreessen Horowitz, Trinity Ventures, ao Formation 8. Ana waaki ni karekea bita ni kawai ni kaurea bon tii n te iteuanne, ni kabonganaaki ana kaewea te iteuanne n taninga n tibwaua te bita. Ana kantaninga ni karekea bita ni kawai bon nakoia botaki ake a aki bane n reke aia bita n te kawai n teimatoa n te aonnaba, n te mweengabwai ae e aki bane n teimatoa raoi aia waaki ni bita. E na kona n riki te kawai n ataei aei n teimatoa ngkana e na kaimatoa te botaki aei i Kiribati.

Akea ana reirei n teimatoa ae Branch e bon tabuaki ke e bon kakabwaiaki iroun te Kiribati Financial Supervisory Authority (KFSA). Mangaia are, ngkana e aonga ni koro bukin ana waaki nako i Kiribati, e na riai ni kaai ni waaki ma aia kairoro ni kawainako ao aia teimatoa n te kanoa. Akea ana kaewea bwa e mwakuri n aki toki i Kiribati n te tai aei, ao e bon tii i Africa, Asia, ao Latin America ana tabo n mwakuri n te aonnaba nako.

Ana Bita ni Kawai ao Ana Waaki Mai Branch

Ngkana e na kaimatoa Branch i Kiribati, e na kona ni karikirakea ana bita ni kawai n ataei ni kabonganaaki n te iteuanne, n aron ana waaki n te aonnaba nako. Aikai aia bita ni kawai ni kaurea n teimatoa ake a reke n ana mweengabwai nako:

• Bita ni Kawai n te Tai ni Kaki: Aikai aia bita ni kawai ni kaurea ni karekea te bita n te tai ni kaki ni baika a kainanoaki n aron ana bita te kaibuke ni kabia, te bita n reirei, ao te bita ni kauring n te tai ni kawai ni kangaanga.
• Bita ni Kawai n Mwakuri n Ataei: Aikai aia bita ni kawai ni karekea te bita nakoia n te kaono ake a kainanoa te bita n rawaia ni karekea aia mwakuri n ataei.

Te bita ni kawai n teimatoa n ana waaki ni karekea bita bon bita ni kawai n ataei ae boboto n te iteuanne, ni kaekaaki n ana kaewea te iteuanne n taninga ni kabwarabwaraa te bita. Ana bita ni kawai n teimatoa bon te bita ae akea te kaua. E bon tii boboto ana kaeka n te bita iaon te kaewea n te iteuanne ao ana kawai ni bitana te bita n nako i nanon te tai n nako.

Aia Bita ni Bati ni Bwaana, Bita n Uotia, ao Kawaia:

• Bita ni Kawai: Te bita ni kawai n teimatoa bon ni kawai n ataei, n tekateka mai iroun USD 5-10 nako iroun USD 1,000-3,000, n aron ana taanga n te mweengabwai.
• Bita ni Bati ni Bwaana (Interest Rates): Te bita ni bati ni bwaana n te namwakaina bon ni tekateka mai iroun 1.7% nako iroun 18%. Te bita ni bati ni bwaana n te ririki (APR) bon ni tekateka mai iroun 22% nako iroun 229%. Aikai bon ana bita ni bati ni bwaana Branch n ana mweengabwai n te aonnaba nako, ao e na kona n riki te kataratara ae kakukurei ngkana e na kaimatoa Branch i Kiribati, ni kaineti ma ana kawaia aia botaki ni bita i Kiribati.
• Kawaia ao te Kamwara: Te tai n te kamwara bon ni tekateka mai iroun 62 rairai nako iroun 12 namwakaina. E bon kona n riki te kamwara ae itiaki teuana ke n te kawai n ataei n te namwakaina.
• Bita n Uotia: Akea ana bita n uotia n te moani kawai. Akea ana bita n uotia n te ikotaki. E bon kona n riki te bita n uotia ni kaonaki n te tai ae roko teuana ae 6% n te bita ae aki bane n teimatoa, ngkana e nako i nanon te tai n te kamwara.

Te Kawai ni Bita ao Ana Waaki n Te Itueanne

Ana waaki ni karekea bita Branch bon tii n te iteuanne. Ngkana e na karekea te bita i Kiribati, e na kona ni karikirakea ana waaki n aron te kawai aei:

• Te Kawai n Ikotaki: E bon tii n te iteuanne (iOS ao Android) ke n te kabaia n te waaki n te komputa (web portal) ana kawai n ikotaki. E bon tii n te iteuanne ana kaewea te bita n te kawai.
• Te Kabwarabwara ni Katei ao te Ikotaki: E bon tii n te iteuanne ni kabonganaaki ana kaewea te iteuanne n taninga ao ana kaewea te SMS n te kawai n ikotaki ni kabwarabwaraa te bita. E bon tii n te iteuanne ni kabonganaaki ana bita n te iteuanne ke ana kaewea te bita n te auti ni bita.
• Te Kauring n te Bita ao te Kabwarabwara: E bon tii n te iteuanne ni kabonganaaki ana kaewea te iteuanne n taninga ni kauringa te bita. E bon tii n te iteuanne ni kabonganaaki ana bita n te iteuanne ke ana kaewea te bita n te auti ni bita.
• Te Karikirake ni Bita ao te Kabwarabwara: Aia waaki ni kabwarabwara te bita bon ni kabonganaaki ana waaki n te atamai (machine-learning models) ni kabwarabwaraa te bita n aron ana kaewea te iteuanne, ana waaki n te iteuanne, ao ana kawai ni bitana te bita n nako i nanon te tai n nako.
• Te Karikirake: E bon tii n te iteuanne ni kabonganaaki ana bita n te iteuanne n aron M-Pesa, bKash, GCash, ao ana kaewea te bita n te auti ni bita.
• Te Kawai n te Itueanne: Ana kawai n te iteuanne n Android bon ni reke 4.2/5 n te kabwaia (mai irouia 2.8 mirion n reirei; ao e a tia n reke irouia 50 mirion n ataei). Ana kawai n te iteuanne n iOS bon ni reke 4.6/5 n te kabwaia. Aikai bon ana reirei n te aonnaba nako, ao akea ana reirei ni kaineti ma Kiribati.

Ana Kamoamoa ni Kawainako ao Ana Katabetabe

Te kamoamoa ni kawainako bon te bae kakawaki ni kaineti ma ana waaki te botaki ni bita. E bon tabuaki te botaki aei n aron te auti ni bita n ataei (microfinance bank) i Kenya (Branch MFB) ao e bon tabuaki n te karebami ni bita n ana mweengabwai nako. Engkai, e kakawaki ni kawai nako ni kauringaki bwa:

• I Kiribati: Akea ana kaewea Branch ae tabuaki ke e bon kakabwaiaki iroun te Kiribati Financial Supervisory Authority (KFSA). Mangaia are, ngkana e na aonga ni koro bukin ana waaki nako i Kiribati, e na riai ni kaai ni waaki ma aia kairoro ni kawainako ao aia teimatoa n te kanoa.
• Te Kawai ni Kawainako: E bon tii n te aonnaba nako e bon kaai ni waaki Branch ma aia kairoro ni kawainako ao aia teimatoa n te kanoa ni kaineti ma aia bita n te iteuanne ao aia kairoro ni bita n te botaki. Akea ana kaewea ni kaineti ma ana waaki n te kawainako i Kiribati.
• Te Kaaroa n te Botaki: E bon tii n te aonnaba nako e bon katea Branch ana kawai ni kaaroa n te botaki ni kaineti ma ana bita ni bati ni bwaana ao ana kawai ni katabetabe n ana kaewea n te iteuanne.

Ana Kamoamoa n te Botaki i Kiribati:

Branch e aki bane n ira aia botaki ni bita i Kiribati. Aia botaki n aki bane n teimatoa i Kiribati bon ANZ Kiribati, Development Bank of Kiribati, Kiribati Provident Fund, ao aia auti ni bita n te kaono. E bon kakawaki ni kakukurei te kawai ni bita ni Branch ae boboto n te iteuanne, ni kabonganaaki ana kaewea te iteuanne, ao akea te kaua. Aikai bon ana kawai Branch n te aonnaba nako, ao e na riai ni katarataraaki te kawaia aia auti ni bita i Kiribati, ngkana e na karekea Branch te kawai n te bita n te iteuanne i Kiribati.

Aia Reirei n te Botaki:

N te aonnaba nako, ana kawai n te iteuanne n Android bon ni reke 4.2/5, ao n iOS bon ni reke 4.6/5. Aia kakanato n te botaki bon ana kaki ao ana kawai ni karekea te bita. Engkai, aia kangaanga n te botaki bon ana bita ni bati ni bwaana ae bati ao ana kangaanga n te kawai n te iteuanne n te tai n aki toki. Akea ana reirei n te botaki ke ana kawai ni kaineti ma Branch i Kiribati.

Te Kauring n te Botaki n Rawaiti

E ngae ngke e aki noraaki ae Branch e mwakuri i Kiribati n te tai aei, bon te bae kakawaki bwa e riai ni kawai nako ni kauringaki te botaki ngkana a na karekea te bita ni kawai n ataei. Ngkana e na kaimatoa Branch ke te kabaia ni bita ni kawai ni kaurea n te iteuanne n aron aei i Kiribati, aikai aia kauring n te botaki n rawaiti:

• Kakimanaawa te Kawai ni Bita: E kakawaki n eti raoi ami kabwarabwara n te kawai ni bita. E na kona n riki te kawai ni bita aei n te iteuanne, ao e kakawaki ami kabwarabwara n ami kaewea n te iteuanne ao ami kaewea n te SMS ni karekea te bita.
• Kakimanaawa te Bita ni Bati ni Bwaana ao te Bita n Uotia: E kakawaki ami kabwarabwaraa te bita ni bati ni bwaana n te namwakaina ao te bita ni bati ni bwaana n te ririki (APR). Te bita ni kawai n ataei bon ni reke aia bita ni bati ni bwaana ae bati, ao e kakawaki ami kabwarabwaraa te bita n uotia n te tai ae roko.
• Kawaia ao te Kamwara: E kakawaki ami kabwarabwaraa te tai n te kamwara ao te kawai ni kamwara n te bita. E kakawaki ami kabwarabwaraa te kawai ni kamwara ae itiaki teuana ke n te kawai n ataei n te namwakaina.
• Te Kawai ni Kabwarabwara ni Bita: E kakawaki ami kabwarabwaraa ana kawai te botaki ni kabwarabwaraa te bita, ni kaineti ma ami kaewea n te iteuanne ao ami kawai ni bitana te bita n nako i nanon te tai n nako.
• Ami Kawai ni Katei ni Bita: E kakawaki ami katea ami kawai ni bita ae eti, ao ami kabwarabwaraa te bita n ami auti ni bita ke ami bita n te iteuanne.
• Te Kabwarabwara ni Kawainako: E kakawaki ami kabwarabwaraa te kamoamoa ni kawainako n te botaki ni bita, ni kaineti ma ana karebami n te botaki ni kawainako i Kiribati (KFSA), ngkana e na mwakuri Branch i Kiribati.
• Ami Kauring n te Bita: E kakawaki ami kauringa te botaki bwa e riai ni katarataraaki te bita ni kawai ae eti, ao ami kabwarabwaraa te bita ni kawai ni karekea te bita ae eti.
• Te Kabwarabwara n te Kawaia: E kakawaki ami kabwarabwaraa te kawaia n te bita, ni kaineti ma te kangaanga ni karekea te bita n te tai ae roko.

Te botaki ae Branch e bon katea ana waaki n te aonnaba nako n te kawai ni bita n te iteuanne. E ngae ngke e aki noraaki ae Branch e mwakuri n aki toki i Kiribati n te tai aei, te reirei n te kairoro n te botaki aei bon te kabwarabwara n ana waaki n te aonnaba nako, ao te kawai ni kauring n te botaki ngkana e na reke te kabaia ni bita n te iteuanne i Kiribati. E kakawaki ami kabwarabwaraa te kawaia n te botaki ni karekea te bita, ao ami katea ami kawai ni bita ae eti.